Thema o5: 23 en 30 januari 2024
DE FILOSOFIE VAN IRIS MURDOCH
Spreker: Dr. Katrien Schaubroeck (Antwerpen)
Iris Murdoch (1919–1999) is vooral bekend als romanschrijfster. Maar de laatste jaren kent haar filosofisch werk een vernieuwde belangstelling. Zowel in haar filosofie als haar romans heeft ze een bijzondere aandacht voor wat zich afspeelt in het innerlijke leven van de mens. ‘Het is niet stil en duister binnenin’, schreef ze. Ze verweet haar collega-filosofen (met name de behavioristen en de existentialisten) dat zij de ziel hadden kapotgemaakt en vervangen door het ego. Zo legde ze de focus van de moraalfilosofie opnieuw op de innerlijke wereld. Morele groei toont zich niet in hoe mensen handelen, maar in hoe ze denken, zien en voelen.
Murdoch was niet de enige filosofe die kritisch was voor haar tijdgenoten. Ze maakte deel uit van een groep vrouwelijke filosofen in Oxford die ‘het oorlogskwartet’ wordt genoemd. Tijdens en na WO II ontwikkelden de vier jonge filosofes G.E.M Anscombe, Philippa Foot, Mary Midgley en Iris Murdoch zich tot revolutionaire stemmen zowel in de academische filosofie als op het publieke forum. Tijdens de eerste avond situeren we Murdoch in haar tijd: wie waren haar inspiratiebronnen, tegen welk denken verzette ze zich? Tijdens de tweede avond kijken we naar de invloed die Murdoch zelf uitoefende op de filosofie: valt er ook vandaag nog iets te leren uit Murdochs opvattingen over het goede leven?
Literatuur
Katrien Schaubroeck. Iris Murdoch. Een filosofie van de liefde. Letterwerk, 2020.
Arthur Eaton. ‘Een filosofie van de liefde’ in De Groene Amsterdammer, 9 februari 2022,
Podcast filosofie, met Edith Brugmans over Iris Murdoch:
Iris Murdoch. De soevereiniteit van het goede. Vertaald door Thomas Crombez. Letterwerk, 2021. Gerecenseerd door Edith Brugmans:
Personalia
Katrien Schaubroeck (1980) is als docent en onderzoeker verbonden aan het departement Wijsbegeerte aan de Universiteit Antwerpen, waar ze zich verdiept in de filosofie van de liefde, feministische filosofie en thema’s uit de morele psychologie. Ze is auteur van Iris Murdoch. Een filosofie van de liefde (Letterwerk, 2020).
Een pdf-versie van deze tekst kunt u hier downloaden.